Trafiali tu z całej Europy. Zmuszeni do pracy ponad ludzkiej siły realizowali szaleńczą wizje niemieckiego totalitaryzmu. Projekt Riese pochłonął więcej cementu niż III Rzesza miała zamiar przeznaczyć na budowę schronów dla swojej ludności cywilnej. Na papierze z worków po cemencie właśnie, Abraham Kajzer zapisał swoje wstrząsające wspomnienia. Dziś podążamy jego śladami.

Jak wygląda miejsce inspirujące pisarzy, do tego stopnia, że sięgają po najwyższe laury? W  Dwunastu obrazkach z Wałbrzycha, Nowej Rudy i okolic. 1996; Olga Tokarczuk prowadzi nas przez Włodzickie Wzgórza i Krajanów, będącymi jej domem i miejscem pracy twórczej.

Chyba najlepiej gdy trafi się tam przez przypadek. Ot niepozorne miejsce na mapie, po którym niezbyt wiele sobie obiecujemy. Tak było w moim przypadku, kiedy Jezioro Bystrzyckie zobaczyłem pierwszy raz. Od tamtej pory jest obowiązkowym miejscem postoju w drodze na szlaki Sudetów Środkowych. Nie oznacza to jednak, że jego malownicze położenie, zapora wodna i górujący nad taflą wody zamek Grodno, nie mogą być celem samym w sobie.