Czytając jej biografię uderza podobieństwo do księżnej Diany: nieszczęśliwe małżeństwo zakończone rozwodem, liczne działania filantropijne, życie na przekór książęcej etykiecie, i jego dramatyczny finał. Kim była angielska Pani na Książu? Postaramy sie dowiedzieć na niesłusznie zapomnianej i niedocenianej ścieżce Hochbergów.

Jak wygląda miejsce inspirujące pisarzy, do tego stopnia, że sięgają po najwyższe laury? W  Dwunastu obrazkach z Wałbrzycha, Nowej Rudy i okolic. 1996; Olga Tokarczuk prowadzi nas przez Włodzickie Wzgórza i Krajanów, będącymi jej domem i miejscem pracy twórczej.

Chyba najlepiej gdy trafi się tam przez przypadek. Ot niepozorne miejsce na mapie, po którym niezbyt wiele sobie obiecujemy. Tak było w moim przypadku, kiedy Jezioro Bystrzyckie zobaczyłem pierwszy raz. Od tamtej pory jest obowiązkowym miejscem postoju w drodze na szlaki Sudetów Środkowych. Nie oznacza to jednak, że jego malownicze położenie, zapora wodna i górujący nad taflą wody zamek Grodno, nie mogą być celem samym w sobie.

Szukaliśmy tego miejsca długo. Nie my jedni z resztą. Internetowe wpisy pełne są relacji osób które spędziły przy niebieskim szlaku  w Górach Stołowych całe godziny, a mimo to nie znalazły upiornej czaszki. Powiedziałem sobie, że jeśli uda mi się odnaleźć to miejsce to na pewno opublikuje jego położenie. Kiedy już czaszkę udało się odnaleźć nabrałem wątpliwości: Czy powinienem publikować takie informacje?

Do Maroko jedziesz? Tam turystom głowy ucinają! Ukraina? Przecież tam wojna jest. I tak za każdym razem gdy mówię że jadę tu czy tam. Dramat może wydarzyć się jednak tuż za progiem domu.  Tak też było 17 sierpnia 1997 w Górach Stołowych, kilkaset metrów od parkingu. Znając historie niebieskiego szlaku, trudno wędrować po nim bez surrealistycznej mieszanki pięknych widoków i aury grozy.

Wchodzimy na ścieżkę, która nie jest nawet dobrze oznakowana. Właściwie, to nie jest oznakowana wcale. Zamiast ludzi spotykamy stado muflonów. Rozległe widoki i tchnienie przeszłości skryte w ruinach najwyżej położonego w Polsce zamku czy pałacyku myśliwskiego Hochbergów, są obietnicą składaną każdemu, kto zechcę odwiedzić Waligórę.

Sudetenstraße, czyli Droga Sudecka, była oczkiem w głowie dowódcy Luftwaffe – Hermanna Göringa. Budowana pod pozorem stworzenia górskiej trasy widokowej, w rzeczywistości miała służyć szybkiemu przerzucaniu wojsk i obronie pogranicza III Rzeszy. Piękne widoki obiecywane przez drogę przysłania w wielu miejscach wysoki las, który zdążył przez ostatnie dziesięciolecia znacznie przyrosnąć. Nie zmienia to jednak faktu, że dawna Autostrada Sudecka jest świetnym pomysłem na rowerowy wypoczynek z historią w tle.

Są i takie góry, które mijamy zawsze gdzieś po drodze. Może nawet posyłamy im tęskne spojrzenie myśląc o kolejce do kolejki na Kasprowy, albo o tym jak ciężko będzie za chwile o miejsce parkingowe w Karpaczu.  Kiedy już zaliczymy te wszystkie najwyższe i najbardziej oblegane, myśl wraca do tych widzianych z okna pociągu, gdzieś między Wrocławiem a Jelenią Górą. Trójgarb jest jedną z tych gór.

Fatima stała się miejscem spotkań z Matką Boską dla Portugalczyków. Dla Francuzów takim miejscem jest Lourdes. Dolny Śląsk zastał Maryje na szczycie góry, płaczącą nad losem Ziemi Kłodzkiej, która wnet miała przesiąknąć krwią ofiar wojen religijnych.